🚔 Rijden onder invloed: mag de politie echt bij je thuis langskomen?

De laatste tijd vertellen verschillende Waalse bestuurders iets opvallends:
enkele dagen na een positieve alcohol- of drugstest tijdens een controle, zou de politie plots bij hen thuis zijn verschenen — niet om hen te arresteren, maar om “na te gaan of ze vaak drinken”.

Sommigen noemen dit een “onderzoek naar zeden en gewoonten” (of “enquête de moralité”).
Maar wat betekent dat precies?
En vooral: mag dat eigenlijk wel?

Laten we het even uitklaren 👇

🕵️‍♂️ Ja, sommige politiezones voeren “onderzoeken naar zeden en gewoonten” uit

In bepaalde delen van Wallonië, met name onder de parketten van Luik en Luxemburg, vragen magistraten aan de lokale politie om bij bestuurders langs te gaan die positief hebben geblazen.

🎯 Het officiële doel: de politierechter helpen inschatten of het om een eenmalig incident gaat, of om een structureel probleem met alcohol of drugs.

In de praktijk houdt dat in dat de politie:

• enkele vragen stelt over je drinkgedrag,

• eventueel een kijkje neemt in de woning,

• en een korte nota opstelt voor het parket.

👉 Deze praktijk is niet algemeen: sommige parketten, zoals Namen/Dinant, doen dit helemaal niet.

⚖️ De wettelijke grenzen: je woning blijft beschermd

En hier begint het juridische spanningsveld.
Want zelfs al is de bedoeling begrijpelijk, het middel is juridisch gevoelig.

🏠 In België mag niemand je woning binnen zonder wettelijke basis

Artikel 15 van de Belgische Grondwet is duidelijk:

“De woning is onschendbaar; geen huiszoeking kan plaatshebben dan in de gevallen die de wet bepaalt en in de vorm die zij voorschrijft.”

Dat betekent concreet:

• Zonder gerechtelijk bevel (mandaat van een onderzoeksrechter)
  👉 mag de politie je woning niet binnengaan zonder jouw uitdrukkelijke toestemming.

• Als je toestemming geeft, moet die vrij, bewust en duidelijk zijn.

• Je kunt die toestemming op elk moment intrekken, zelfs als de agenten al binnen zijn.

Met andere woorden: je hebt volledig het recht om “nee” te zeggen als er geen bevelschrift is.

💬 En wat als je hen toch binnenlaat?

Je toestemming mag beperkt zijn.
Bijvoorbeeld:

“U mag even in de hal blijven, maar ik wens niet dat u de rest van het huis bekijkt.”

Als de politie toch rondkijkt, foto’s neemt of opmerkingen noteert zonder jouw toestemming,
kan dat later in de rechtbank aangevochten worden en zelfs uit het dossier verwijderd worden.

👩‍⚖️ Wat weegt écht door bij de politierechter?

In de rechtszaal kijkt de rechter vooral naar:

• je alcoholpromillage of testresultaat,

• de zichtbare tekenen van dronkenschap (spraak, houding, evenwicht),

• eventuele vorige feiten,

• en in ernstige gevallen: een psychologisch of medisch verslag.

Een “onderzoek naar zeden en gewoonten” is dus geen bewijs op zich.
Het kan context geven, maar bepaalt niet je schuld.

Zoals een Luikse advocaat het samenvat:

“Zo’n onderzoek kleurt het dossier een beetje, maar bewijst niets. Uiteindelijk tellen enkel het alcoholgehalte en het gedrag op het moment van de feiten.”

⚡ Waarom bestaan deze onderzoeken dan?

De parketten zeggen dat ze willen vermijden dat bestuurders die waarschijnlijk zullen hervallen te snel hun rijbewijs terugkrijgen.

Toch roept deze praktijk belangrijke vragen op:

• Waar ligt de grens tussen preventie en inbreuk op de privacy?

• Is de toestemming van de betrokkene wel echt vrij gegeven?

• En is dit middel proportioneel met het doel?

Zelfs met goede bedoelingen blijft het een juridisch grijze zone.

📝 Wat te doen als de politie bij je aanbelt?

Ook als het vriendelijk lijkt, blijft je woning wettelijk beschermd.
Hier zijn enkele goede reflexen 👇

✅ Je 5 slimme reflexen

1. Blijf kalm en beleefd.
   Rustige communicatie helpt altijd.

2. Vraag naar het precieze doel.

   “Kunt u uitleggen waarom u hier bent en op wiens verzoek?”

3. Geen bevelschrift? Dan mag je weigeren.

   “Zonder gerechtelijk mandaat wens ik geen huisbezoek toe te staan.
   Ik geef graag informatie via mijn advocaat of schriftelijk.”

4. Als je instemt, bepaal de grenzen.

   “U mag in de hal blijven, maar ik wens niet dat u de rest van het huis bekijkt.”

5. Noteer wat er gebeurt.
   Schrijf de datum, namen van de agenten en de handelingen op.
   Dat kan nuttig zijn als je de wettigheid van de visite later betwist.

🧑‍⚖️ Een beleefde manier om “nee” te zeggen

“Ik begrijp uw opdracht, maar zonder gerechtelijk mandaat geef ik geen toestemming voor een huisbezoek.
Ik ben bereid om samen te werken via mijn advocaat of op verzoek van het parket.”

⚠️ Vergeet niet

• Weigeren is geen misdrijf.

• Je toestemming moet vrij en duidelijk zijn.

• Zonder bevel of geldige toestemming mag er geen doorzoeking of inspectie plaatsvinden.

• Als dat toch gebeurt, kan je advocaat vragen om de vaststellingen uit het dossier te laten schrappen.

🚗 Samengevat

💬 Conclusie

Onderzoeken naar zeden en gewoonten bestaan wel degelijk,
maar ze zijn niet systematisch en hun juridische basis is zwak.
Ze kunnen de context verduidelijken, maar vervangen nooit de feiten of de procedure.

Je woning blijft in België juridisch beschermd,
en jouw toestemming is de sleutel.
Twijfel je? Dan is het volkomen terecht om te zeggen:

“Ik wil eerst met mijn advocaat spreken.”

📩 Persoonlijk advies nodig?

Elke situatie is anders.
Ben je door de politie benaderd na een alcoholcontrole, of wil je weten wat je rechten zijn bij verkeersinbreuken?
👉 Neem contact met mij.

Ik help je om je rechten te begrijpen, je positie te versterken en de beste verdedigingsstrategie uit te werken.